با تداوم نوسانات افزایشی نرخ جهانی فلز زرد، قطعات مختلف سکه طلا در بازار داخل کشور نیز دچار افزایش نرخ شدند. سکه طلا طرح جدید با ورود به کانال ۵۳ میلیون تومانی سقف تاریخی خود را یک میلیون و ۴۳۰ هزار تومان افزایش داد. این درحالی است که بازار ارز این روزها در ثبات نسبی به سر می‌برد.
هر اونس طلا در معاملات جهانی در رقم ۲ هزار و ۷۲۱ دلار به استقبال تعطیلات رفت. روند افزایشی نرخ طلای جهانی به‌صورت مستقیم بر قیمت سکه طلا تاثیر می‌گذارد. چرا که قیمت طلای جهانی از عوامل اصلی تشکیل‌دهنده قیمت سکه است. اما با وجود رشد قیمت‌ها در بازار طلا، معاملات ارزی کم‌نوسان شده است. شاخص‌های ارزی در معاملات غیررسمی بازار روز شنبه نوسان قیمتی چشمگیری از خود به جا نگذاشتند. تحلیلگران معتقدند که عدم همراهی بازار ارز با معاملات طلا ناشی از بهبود شرایط ارزی کشور است. به‌عقیده این افراد افزایش درآمدهای ارزی درکنار بهبود فرآیند تخصیص ارز به سرفصل‌های مورد تایید بانک مرکزی توانسته از میزان مراجعه افراد به معاملات غیررسمی بکاهد.
به منظور بررسی این موضوع با حسین مقدسی، کارشناس بازار سرمایه به گفت‌وگو پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.
تورم اصلی‌ترین دلیل گرانی ارز
حسین مقدسی، کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به اینکه چرا ارز به طور ناگهانی گران شد به خبرنگار تحریریه جوان قدس گفت: گران شدن نرخ ارز می‌تواند متاثر از چندین متغیر باشد. اصلی ترین دلیل گران شدن ارز این است که تورم ما بیشتر از تورم کشورهای خارجی بوده و رشد اقتصادی ما هم کمتر از این کشورها است. این رشد اقتصادی کم باعث می‌شود که نرخ ارز در کشور ما یک روند صعودی را در پیش بگیرد. پس تا زمانی که سطح تورم و رشد اقتصادی ما با کشورهای خارجی یکسان نشود؛ شاهد گرانی ارز در کشور خواهیم بود.
وی در این زمینه افزود: حداقل در کوتاه مدت بعید است که با کاهش مواجه شویم. تورم ما همچنان عددهای بالایی را نشان می‌دهد و رشد اقتصادی کشور خیلی معنادار نیست و این افزایش نرخ را خواهیم داشت. پس تا زمانی که تغییر اساسی در نرخ تورم کشور ایجاد نشود؛ شاهد کاهش نرخ ارز در کشور نخواهیم بود.
مقدسی با اشاره به اینکه در یکی دو سال گذشته نرخ ارز مقداری پایدارتر وباثبات تر بوده، عنوان کرد: علت این ثبات استفاده صحیح دولت از منابع ارزی بوده و تراز تجاری ایران با کشورهای دیگر به مقدار قابل توجهی رشد مثبت داشته است. این موارد کمک کرد تا دولت نرخ ارز را به صورت تصنعی در کوتاه مدت نگهدارد تا مردم بتواند به نرخ کمتر از دولت ارز خریداری کنند که در کنترل نرخ ارز نیز اثرگذار باشد. در کنار این همه سیاست‌های بانک مرکزی و فروش نفت به کشورهای متقاضی می تواند نرخ دلار را در بازار کنترل کرد و به نحوی آن را سرکوب کرد تا زمانی که مردم دوباره به شکل افسارگسیخته ارز خریداری نکنند.
این کارشناس بازار سرمایه در مورد نحوه مدیریت بانک مرکزی بر بازار ارز بیان داشت: در همه جای دنیا برای کنترل بازارها، سیاست‌های پولی و مالی بانک مرکزی سیاست‌هایی را اجرا می کند و یکی از اصلی‌ترین ابزارهای بانک مرکزی نرخ بهره است که می‌تواند در کنترل نرخ اثرگذار باشد. از چند ماه گذشته شاهد افزایش نرخ بهره بالای ۳۰درصد هستیم. این نرخ بهره توانسته که بازارها و کسب‌وکارها را وارد یک رکود کند.
وی در ادامه افزود: بانک مرکزی سیاستی در یک سال گذشته اعمال کرده که باعث شده پول و ارز قفل شده و تقاضایی در جامعه ایجاد نمی‌شود که به این سیاست فریز قیمت گفته می‌شود و می‌تواند در کوتاه مدت اثرگذار باشد اما در بلند مدت می‌تواند تورم را افزایش بدهد. این نکته را باید در نظر داشت که این سیاست نمی‌تواند ادامه پیدا کند.
آیا ارز نیمایی می‌تواند کمک کننده باشد؟
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه یکی از دلایل بی ثباتی در بازار مالی افزایش نقدینگی است اظهار کرد: به صورت کلی افزایش نقدینگی منجر به تورم می‌شود، زمانی که نقدینگی در بازار زیاد افزایش پیدا کند عرضه کالا و خدمت به اندازه آن افزایش پیدا نمی‌کند که باعث بالا رفتن تقاضا شده و قیمت کالاها افزایش پیدا می‌کند؛ این به خودی خود بی‌ثباتی را ایجاد می‌کند. اصلی‌ترین دلیل افزایش نقدینگی، کسری بودجه دولت است. زمانی که دولت نتواند کسری بودجه خود را جبران کند بانک مرکزی مجبور می‌شود تا پول نقد چاپ کند و این باعث افزایش نقدینگی در بازار و افزایش تورم شود.
مقدسی در مورد ارز نیمایی و تاثیر آن بر کنترل بازار توضیح داد: ارز نیما نرخ ارز ترجیحی است که به صنایع توسط دولت داده می‌شود. برای اینکه مایحتاج لازم خود را با قیمت نازل‌تر وارد کنند و کالا را به قیمت کمتری به فروش برسانند و زمانی که کالا را صادر می‌کنند باید ارز از دست رفته را به کشور بازگردانند. در حقیقت دولت با این کار سعی می‌کند تا درآمدها و مخارج ارزی شرکت‌ها را با یک نرخ پایین‌تر از نرخ بازار آزاد قرار بدهد که در نتیجه هزینه تمام شده برای شرکت‌ها کمتر می‌شود و قدرت خرید برای مردم ارزان‌تر تمام می‌شود. این کار باعث می‌شود که قیمت در سطحی پایین‌تر از بازار آزاد شکل بگیرد.
وی در ادامه بیان داشت: متاسفانه آنچه د رعمل شاهد آن هستیم این اتفاق رخ نمی‌دهد و نرخ ارز نیما به یک رانت تبدیل شده است. وقتی یک شرکت ارز را از دولت به ۴۰هزار تومان خریداری می‌کند، می‌تواند در بازار آزاد به ۶۰ هزار تومان به فروش برساند و سود ۳۰ درصدی از حاشیه این معامله به دست بیاورند که خیلی وسوسه کننده است و متاسفانه افراد سودجو بجای تامین کالای مورد نیاز و ارائه خدمات به مردم، دولت را دور زده و سود هنگفتی را به جیب می‌زنند. رانت‌های که از این طریق به وجود می‌آید به سود هیچ‌کسی نیست و تنها منابع ارزی دولت نابود شده و دود آن به چشم همه ملت می‌رود.
ارز مهمترین چالش برای واردات خودرو
این کارشناس بازار سرمایه در مورد تخصیص ارز به واردات کالا و تاثیر آن بر بازار گفت: دولت برای واردات کالاها، به ویژه خودرو، نیاز به تأمین ارز دارد. اگر واردات خودرو آزاد شود، تقاضای زیادی برای ارز ایجاد می‌شود که ممکن است به چند میلیارد دلار در سال برسد. این تقاضا می‌تواند فشار زیادی به دولت وارد کند و باعث افزایش قیمت ارز شود، به طوری که دولت نتواند آن را کنترل کند.
وی در این زمینه ادامه داد: یکی از دلایل عدم صدور مجوز برای واردات خودرو، کمبود ارز کافی برای حمایت از بازار و کنترل نرخ ارز است. تحلیلگران بر این باورند که تأمین ارز برای واردات، تأثیر زیادی بر قیمت ارز دارد و این موضوع یکی از چالش‌های اصلی دولت در زمینه واردات محسوب می‌شود.
مقدسی در مورد اینکه آیا ثبات ارزی به وجود خواهد آمد و چه زمانی شاهد کاهش آن خواهیم بود بیان داشت: ثبات ارز نمی‌تواند به‌طور بلندمدت ادامه یابد، زیرا تورم و رشد نقدینگی همچنان وجود دارد. تورم به‌طور طبیعی موجب افزایش قیمت ارز می‌شود، اما دولت می‌تواند با سیاست‌های خاصی این نرخ را کنترل کند. به‌عنوان مثال، در دهه ۸۰، با درآمدهای نفتی بالا و تراز تجاری مثبت، دولت توانست ثبات ارزی را حفظ کند.
وی در پایان خاطر نشان کرد: کاهش قیمت ارز زمانی ممکن است که تورم ایران برابر یا کمتر از تورم کشورهای خارجی باشد، که در این صورت می‌توان انتظار ثبات و یا کاهش نرخ ارز را داشت و پول ملی قوی‌تر خواهد شد. همچنین، رشد اقتصادی نیز باید در کنار تورم مورد توجه قرار گیرد.
خدابخش حکیمی-خبرنگار تحریریه جوان قدس
نظر شما